Son yıllarda düzenlenen hoşluk yarışlarının neredeyse tamamı “değişen hoşluk algısı” tartışmalarına sebep oldu… “Miss Turkey Güzeli” seçilen isimlerin “güzel olup olmadığı” konusu kamuoyunu ikiye böldü.
Geçmişteki tartışmalar yarışmacıların uzunluk, kilo, beden çizgileri üzere vücut ölçüleri üzerinde ağırlaşıyordu. Halbuki son yıllarda yarışmacıların vücutlarından daha çok “siması”, yani yüz ve çehreleri tartışma konusu oluyor diyebiliriz.
Giderek “eril” diyebileceğimiz “köşeli hatların” heyet tarafından “güzellik” olarak takdir edildiğini görüyoruz. Kamuoyunda tartışılan artan biçimde hoşluk kraliçelerinin ve modellerin köşeli ve erkeksi simalara sahip olmaları…
Son olarak 2024 Paris Olimpiyatları’na damga vuran “cinsiyet tartışması” bugün de Miss Turkey 2024 ile “güzellik algısı” üzerinden yapılıyor.
Bu noktada, “değişen” mi yoksa “değiştirilmek istenen” bir hoşluk algısı mı kelam konusu? Asıl tartışılması gereken şey tahminen tam da bu noktada…
Göz ve kulağın, yani görme ve işitmenin inşa edilebilir hatta “terbiye edilebilir” olduğu, Adorno ve Horkheimer tarafından “kültür endüstrisi” tartışmalarında söz edilmişti.
80’lerin sonuna kadar akşam yemeklerini Türk Sanat Müziği, pazar kahvaltılarını TRT’deki Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası konserleri eşliğinde yapan Türk toplumu, 90’lardan sonra tedricen “halk bunu istiyor” denilerek sunulan arabesk ve fantezi müzik dinleyicilerine dönüştü.
Türk toplumunun müzik beğenileri bir “kulak inşası” ve “terbiye” süreci geçirdi.
Moda eliyle gerçekleşen göz inşası kaçınılmaz olarak cinsiyet alanına dokunuyor.
* * *
Popçu Serdar Ortaç, müziklerinin tekdüze olduğunu söyleyen bir muhabire yalnızca yedi nota olduğunu ve bu yedi notayla lakin bu kadar çeşit yapılabileceğini söylediğinde çok tartışılmıştı.
Vatan Partisi Genel Lideri Doğu Perinçek Ulusal Kanal’da katıldığı bir programda, “Doğada üçüncü bir cinsiyet yok. Uniseks dedikleri tek cinsiyet de yok” demiş ve “eşcinsellik üstten aşağı dayatılan bir olay” tabirleriyle görüşünü savunmuştu.
Bu durumda Serdar Ortaç’ın az bulduğu yedi nota karşısında tabiattaki dualitenin “iki cinsiyeti” oldukça yoksul kalıyordu lakin LGBTİ’nin ‘İ’si olan “interseks” yani “cinsiyetler-arasılık” da üçüncü bir cinsiyet olarak savunuluyordu.
Müzikologlar, özgün bir müzik yapıtı üretmek için beş notanın kâfi olabileceği görüşünde…
1990’larda LGB kısaltması ile başlayan ve vakit içinde LGBTT, LGBTI, LGBT+QIA ve LGBTTIQ biçimlerini de alan “çatı isim”, yeni ve özgün bir cinsel kimlik oluşturmaya yetecek “nota” zenginliğine ulaşmış görünüyor…
Günümüzde “LGBTİ+” biçimindeki yaygın kullanımda “+” da aslında “ve diğerleri” ya da “buraya yenileri de gelecek” üzere manalarda kullanılıyor.
* * *
Doğu Perinçek, LGBTİ’nin sınıflı toplumlar ve bilhassa de kapitalist globalleşme şartlarında üstten aşağıya dayatılan bir nosyon olduğunu uzun yıllardır savunuyor.
“Kapitalizm, insanı maddi üretime yabancılaştırdığı üzere, kendi tipinin üretimine de yabancılaştırmaktadır. Kendisini üretmeye yabancılaşan insan, tabiattaki biyolojik eşine, yani karşı cinse de yabancılaşıyor” diyen Doğu Perinçek, kapitalizmin kullandığı eşcinselliği “küreselleşme programının bir aracı” olarak görüyor.
Perinçek, bir tıp “cinsel kimlik çoklaşması” ile tıpkı vakitte “uniseksleşme” dayatmasını da eleştiriyor.
* * *
Güzellik müsabakalarına dönersek…
Miss Turkey Başkanı Can Sandıkçıoğlu katıldığı bir TV programında Miss Turkey 2024 ile ilgili merak edilen o soruya cevap verdi:
“Bizim aradığımız şey, yüz ve beden hoşluğu ile hiç alakası olmayan bir şey… Lakin kızlarımızın nedense hepsinin yüzleri de bedeni da hoş… Biz, Türkiye’yi bir dünya insanı, çeşitli kültürleri tanıyabilen, öğrenebilen, kendini geliştirebilen, mümkünse birkaç lisan konuşabilen, donanımlı, hedefi olan, yardımsever, ülkesinin elçisi olmak isteyen insanlardan seçiyoruz. Kriterlerimiz bunlardır.”
Sandıkçıoğlu adeta “Türkiye güzeli” değil de bir “kültür ataşesi” seçtiklerini ileri sürüyor…
Her ne kadar yüz ve beden hoşluğu dışındaki kriterleri temel alıyoruz denilse de geçmiş yıllara kıyasla değişenin ne olduğu Sandıkçıoğlu’nun açıklamalarına karşın merak ediliyor…
Gazeteci Ertuğrul Özkök de “Önceki gece bir ihtilal yaptılar. Hoşluk yarışı ölçülerini değiştirdiler” diyerek evvelki yıllara nazaran bir değişim olduğunu vurgulamış ve bu değişimi de desteklediğini söz etmişti.
“Kültür endüstrisi” tartışmaları bağlamında göz ve kulağın, yani görme ve işitmenin inşa ve terbiye edilebilir olduğundan kelam etmiştik… Maskülen ve erkeksi sınırlar, sıfır vücut, kalın kaşlar ya da “sıfır kaş” üzere marjinal tercihlerle moda ve hoşluk algısında “pangender” yani ikili cinsiyet sistemine uymayan hatta “agender” (cinsiyetsiz) bir noktaya ilerliyor olduğumuz ileri sürülebilir.
Kapitalist globalleşmenin, nizam tersi hareketleri uzunca bir müddettir bitmek bilmez birey ve kültür tartışmaları ve “kimlik çoklaşması” ile atomize ettiği görüşü malum… Ama “popüler kültür” kelam konusu olduğunda modada ve hoşluk müsabakaları örneklerinde olduğu üzere yeni bir “cinsiyetsiz estetik” trendi besleniyor.
Yani cinsel kimlikler bir taraftan çoğaltılırken bir taraftan da ikiden de az hale getirilmek isteniliyor, iki eğilim de tıpkı eğilimi destekliyor olabilir mi?
“Eşcinsellik” konusunda getirdiği karşı tezleriyle bilinen Doğu Perinçek, bu tartışmaya neden girmedi merak ediliyor…
Sinan Acıoğlu