Geçen yılı yüzde 25 artış ve 11,5 milyar dolar üzere rekor seviyede ihracatla kapatan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri bölümü; 2023 yılının birinci 6 ayında da 5,5 milyar dolarlık bir ihracat gerçekleştirdi. TİM Lideri Mustafa Gültepe, TİM Maden Sektör Kurulu Lideri ve İstanbul Maden İhracatçıları Birliği (İMİB) Yönetim Kurulu Başkanı Rüstem Çetinkaya, İstanbul Hububat Bakliyat Yağlı Tohumlar ve Mamulleri İhracatçıları Birliği (İHBİR) İdare Konseyi Lideri Kazım Taycı, Yönetim Kurulu Lider Yardımcıları Şemsettin Memiş, Kadir Kürşad Gülbahar ve Yönetim Kurulu Üyeleri Hüseyin Eviz, Sabahattin Fidan, Muzaffer Hikmet Tonbil ve Mehmet Taş’ın iştirakiyle Silivri’de gerçekleşen hasat programında kesimin üretim kapasitesi, ihracat gayeleri ve gelecek planları açıklandı.
Bu yıl buğdayda rekoltenin geçen yıldan daha yüksek olduğunu ifade eden TİM Başkanı Mustafa Gültepe; “Hasadın yüksek olması hem Türkiye için hem de İhracat açısından sevindirici. Aldığımız sayılarla rekoltenin çok yüksek ve açıklanan fiyatların da yeterli olduğu, çiftçiler tarafından duyuruldu. Herkes bu kapsamda keyifli. Rekolte yüksek, rekoltenin yüksekliği, bilhassa hem iç pazardaki gereksinimlerin karşılanmasında hem de ihracat tarafındaki artışlarda çok büyük katkı sağlayacak. 2022 yılında bilhassa tarım bölümü çok büyük bir artış gösterdi. Alandaki sayıları baz alınca, ikinci yarıda bütün tarım bölümünde Türkiye’nin her bölgesinde oluşan rekoltelerle olağan artışın üzerinde bir artış olacağını görüyoruz. Bunun da hem ihracata hem üretime hem de istihdama çok büyük katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Türkiye bizim, her yer bizim. Bizler, kesimlerin önünü açmak için alanlardan aldığımız bilgileri ve problemleri bakanlıklarımızla iş birliği yaparak Cumhurbaşkanımız sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın da açıklamış olduğu ‘2028 yılında 400 milyar dolar ihracat’ amacına ulaşmak için var gücümüzle çalışıyoruz.” dedi.
AB’YE İHRACATTA ARTIŞ BEKLENTİSİ
Avrupa ile yakınlaşmanın Türk ihracatçısı açısından çok kıymetli olduğuna dikkat çeken Gültepe, İhracatın yarısının Avrupa’ya yapıldığını ve büyük bir pazar olduğunu vurguladı. Gültepe, “Son bir yılda Avrupa Birliği tarafında biraz talepte daralmalar yaşanıyor. Bilhassa Rusya ve Ukrayna savaşının tesirlerinden ötürü ve Türkiye’de maliyetlerin artması ile hem talepte düşme hem de kayma var. 2023’ün birinci 6 ayında Avrupa’ya yüzde 2,6’ya yakın bir artış oldu fakat önümüzdeki periyotlarda hem siyasi ilgilerin gelişmesi hem de Türk beşerinin o bölgelerdeki yatırımları, alakaları daha yeterli bir formda yürütmemize neden oldu. Talepte de bir daralma, iktisatta bir sakinlik olmazsa sayıların bilhassa temmuz, ağustostan sonra artacağını varsayım ediyoruz.” dedi. Her bölümün kendi büyüme stratejisini ortaya koyduğunu belirten Gültepe, “Şu anda tarım bölümü dünyada son iki-üç yılda 1 buçuğa kadar hisse alıyor. Dünya un ihracatında aslında bir numarayız. İşte, nasıl un konusunda birinciysek, ‘diğer bölümler nasıl birinci olabilir?’ konusunda da çalışmalar yapılmalı. Olağan, mevcut durumda kapasiteleri yüzde 90’ın üzerinde kullanmalıyız. Kapasite kullanım oranları şu an düşük, evvel onları doldurmalıyız. Böylelikle, çok rahat bir halde 300 milyar doları yakalayabiliriz.” dedi
“YÜKSEK DEĞİL, ENFLASYONA PARALEL KUR”
Dolar kurunun bir düzeltme hareketi yaptığını tabir eden Gültepe, yüksek kur değil sürdürülebilir ve enflasyon oranında artan bir kur beklediklerini de kelamlarına ekledi.
“ÇALIŞTIRACAK ELEMAN BULAMIYORUZ”
İhracatla ilgili son bir yıldır en kıymetli meselelerden bir adedinin sabit kur olduğunu ifade eden İHBİR Başkanı Kazım Taycı, “Yüksek kurdan kastımız, kurlarımız enflasyonla birlikte hareket etsin ve enflasyonun altında ezilmeyelim. ‘Yurt dışına fiyatlama yaparken maliyetlerimizi tutturabilelim’ emeliyle kur beklentimiz var. Halihazırda finansmana ulaşım noktasında kıymetli sıkıntılarımız devam etmekte. Lakin, bununla ilgili kıymetli çalışmalar olduğunu gözlemliyoruz. Tarım ve işlenmiş tarım eserlerinde ihracatı artırabilmemiz için geçtiğimiz yıl kapasite kullanım oranlarının yaklaşık yüzde 80’lerde olduğunu düşünecek olursak önemli manada yeni yatırımlara gereksinimimiz var. Yani, kurumlarımızda kapasite artırımlarına ve çeşitliliklere gereksinimimiz var. Bunun için de yatırım finansmanı konusunda takviye almalıyız. Bunlar bizim en değerli konularımız. Bilhassa hububatta ve tahılda vakit zaman birtakım haberlerden ötürü otoritenin süratli karar alması ile ani kısıtlamalar oluyor. Örneğin; nohutta, mercimekte, öbür bakliyat eserlerinde bu kısıtlamaları görebiliyoruz. Bunlar da vakit zaman bizi kasvete sokabiliyor. Bu bahiste da temennimiz şudur ki özel bölümle yani, üreticilerle ve ihracatçılarla birlikte bir kıymetlendirme sonucunda bu açma-kapama ve kısıtlama durumlarının gerçekleşmesinin daha gerçek olacağını düşünüyoruz.” biçiminde açıklama yaptı. Bölümde önemli manada çalışan ıstırabı olduğunu lisana getiren Taycı, “Hem fabrikalarımızdaki tarım eserlerini işlerken hem de tarlalarımızda ekim ve hasat yapılırken Türkiye’nin çabucak hemen her bölgesinde fabrikalarımızda emekçi bulmakta önemli sorunlar yaşıyoruz. İşlenmiş tarım eserleri kümesi olan şekerli, kakaolu ve unlu mamullerde ihracat tarafında önemli siparişlerimiz var. Ancak kâfi işçi bulamamaktan ötürü çalıştırmadığımız sınırlarımız da var. Bununla da ilgili birtakım tedbirlerin alınmasını talep ediyoruz.” dedi.
BUĞDAYDA 21 MİLYON TONLUK REKOLTE BEKLENTİSİ
Bu yıl buğdayda 21 milyon tonluk bir rekolte beklediklerini lisana getiren Taycı, Arpa tarafında ise 8 buçuk milyon tonluk bir rekolte beklediklerini belirtti. Otorite, buğday tarafında ton başına bin TL’lik bir sübvansiyon takviyesi verdi. Arpayla ilgili de 500 TL. Bu olağan, çiftçinin son derece güzeline giden dayanaklar. Bundan ötürü görüyoruz ki tahıl eserlerinde her geçen yıl ekim alanları daha fazla genişlemekte ve büyümekte. Bu da bizim ihracat imkanımızı daha fazla artırmaktadır.” dedi. Haziran sonu prestijiyle 5,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdiklerinin bilgisini paylaşan Taycı, “Yılın ikinci yarısı birinci yarısından her vakit biraz daha hareketli ve yüksektir. Hasebiyle, 13 milyar dolarlık ihracat maksadımızı yakalayacağımız kanaatindeyiz. İstanbul İhracatçılar Birliği özelinde baktığımız vakit haziran ayında 1,8 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdik. Yani, İHBİR özelinde bir evvelki yıla nazaran yüzde 13’lük bir büyüme gösterdik. Genel hububat bölümü olarak baktığımızda ise geçen yılın birinci 6 ayına nazaran yaklaşık yüzde 3’lük bir büyümemiz kelam konusu. Un ihracatında hala açık orta bir numarayız. Makarna ihracatında tonajsal manada bir numarayız. Unlu mamuller, şekerli mamullerde de büyüme süratimiz geçmiş yıllardaki süratiyle tıpkı devam ediyor. Her yıl yaklaşık yüzde 8’lik bir büyüme performansını devamlı korumaktayız.” dedi.
“EKMEK FİYATLARINA ARTIRIM BEKLEMİYORUZ”
Ekmek fiyatlarına beklenen artırım ile ilgili Taycı, şu değerlendirmede bulundu; “Şu anda aslında TMO ekmeklik buğday fiyatında sübvanseli fiyat veriyor. Buğday ve ekmek fiyatlarının şu anda üstte olmasının en temel sebebi enflasyon kaynaklı. Genel masrafların ve girdi maliyetlerinin yüksek olmasından kaynaklı. Aslında şu anda TMO dünya piyasalarının üzerinde bir buğday fiyatı açıkladı. Buna karşın bu fiyatların da stabil hale gelip en azından yıl sonuna kadar da tüm eserlerde bakliyat ve hububat dahil olmak üzere fiyatların stabil gideceğini de öngörüyoruz. Fiyatlarda yükseliş beklemiyoruz. Zira hem dünyada eserimiz var, hem de Türkiye’de eser fazlamız var. İhracata odaklanacağız.” dedi.
“ÖNCE TARIM SONRA MADEN”
Türkiye’nin en stratejik ve en kıymetli kesiminde evvel tarım ardından madenin geldiğini dile getiren İMİB Başkanı Rüstem Çetinkaya, “Tarım ve maden her vakit çok kıymetlidir diyoruz ve tarımı bir numaraya koyuyoruz. Tarımın çok değerli girdileri var; toprak, tohum, su ve bunun devamında da gübre. Mineral gübrelerin tamamı potasyum fosfattır ve maden eseridir. Münasebetiyle tarım madensiz olmaz. Bu manada tarım ve madeni birbirlerinin karşı bölümü üzere göstermek isteyenlere inat biz, bugün buradayız. Daima beraberiz. Yerin altını da üstünü de planlayarak, stratejik değerlendirmeliyiz. Varlıklı topraklarımızın, yoksul bekçileri olmak zorunda bırakılırız. Biz, bugün mineral gübrede maalesef dışa bağımlıyız. Bu manada gübre muhtaçlığımızı da karşılamalı, bunun için de daha çok maden eseri üretmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.