Aydın Hasan / Ankara – Örtülü ambargoların tesiriyle Silahlı İnsansız Hava Aracı (SİHA) alanında kısa müddette dünya çapında bir muvaffakiyet kazanan Türkiye, hava savunma füze sistemleri geliştirme konusunda da misal bir atılım içine girdi.
2008 yılında MQ-1 Predator ve MQ-9 Reaper SİHA alımı için ABD idaresine gönderdiği talep mektubuna onay alamayan Türkiye, son 15 yıl içinde yaptığı atılımlar ile SİHA üretiminde dünyanın sayılı markalarından biri haline geldi. Türkiye, 2011’de Suriye’de çıkan iç savaşın akabinde emsal bir badireyi hava alanını savunma konusunda da yaşadı.
ABD, Türkiye’ye Patriot savunma füze sistemlerini satmadı. ABD ile Almanya Suriye’deki rejimin neden olduğu füze tehditi üzerine NATO misyonu çerçevesinde Gaziantep ile Kahramanmaraş’ta konuşlandırdıkları Patriot bataryalarını da, 2015 yılında geri çekti. Oluşan boşluk nedeniyle Rusya’dan S-400 hava savunma sistemi tedarik eden Türkiye, son yıllardaki çalışmaları ile ‘sistemler sistemi’ olarak tanınan Çelik Kubbe’yi geliştirme yeteneğini kazandı.
Entegre savunma sistemi
Entegre hava savunma sistemi olan Çelik Kubbe’nin radarlar ile hava savunma füzelerine dayalı iki ana ögesi bulunuyor. Sistemin radar kısmında HAKİM hava komuta sistemi yer alıyor. Yerleşik hava radarları, uydular, savaş gemilerinin radar sistemleri ile Anadolu Kartalı olarak bilinen Havadan Erken İhbar Denetim (HİK) uçakları da sistemin bir modülünü oluşturuyor. Savunma sistemlerinin kendi lokal radarlarının da, bu sistem ile entegre çalışması öngürüldü. Sistem, havadan gelen roketten drone sürüsüne, savaş uçağından uzun menzilli füzeye kadar her türlü tehdidi imha etmeye nazaran planlandı. Sistemin hava savunma ögelerini İHTAR, ŞAHİN, GÖKBERK, KORKUT, GÜRZ, HİSAR-A, HİSAR-0 ve SİPER sistemleri oluşturuyor.
Kontrol HAKİM’de
Çelik Kubbe ana sistemini oluşturan radar ve hava savunma füze sistemleri özetle şöyle:
HAKİM HAVA KOMUTA DENETİM SİSTEMİ: Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı tarafından belirlenecek ulusal harekât gereksinimleriyle uyumlu olarak geliştirilecek ve gelecekte envantere girmesi planlanan sensör, silah sistemi ve komuta denetim ögeleri ile problemsiz olarak entegre edilebilmesini sağlayacak bir Hava Komuta Denetim Sistemi geliştirmek emeliyle Ulusal Savunma Bakanlığının oluru alınarak 2020’de ASELSAN ile Hava Kuvvetleri Komutanlığı protokol imzaladı. HAKİM Hava Komuta Denetim Sistemi, Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın kullanımında olan MASE/MICE ve CSI sistemlerinin de misyonlarını yapmak üzere, Sensör Data Füzyonu (SFP – Sensor Fusion Post), Tanımlanmış Hava Resmi Oluşturma (RPC – Recognized Air Picture Production Center) ve Hava Misyon ve Trafik Denetim (ACC – Air Command Control) yeteneklerini sağlayacak NATO standartları ile uyumlu bir komuta denetim sistemi olarak geliştirildi.
ALP: ASELSAN Alçak İrtifa Radarı, Çok İşlevli AESA teknolojisine sahip. Ölçeklenebilir S-Bant radar ailesinin bir üyesi. Kara konuşlu hava savunma sistemleri için ana arama radarı ve uzun menzilli radarlar için tamamlayıcı (gap filler) olarak vazife alabiliyor. Savaş uçağı, helikopter, İHA ve seyir füzelerinin 3 boyutlu tespit ve takibi; çoklu maksat takibi, gaye sınıflandırma, karıştırıcı tespit ve takibi; Mod-5 IFF ile amaç kimliklendirme özelliklerine sahip.
İHTAR: ASELSAN’ın mini/mikro İHA tehditlerini kent ve kırsal ortamda etkisiz hale getirmek için geliştidiği bir karşı önlem sistemi. Kritik tesislerin korunması, yasadışı sızmalara karşı hudut güvenliği ve kalabalık tertiplerin korunmasında kullanılıyor. Birden fazla taşınabilir anti-İHA sistemi entegre çalışarak bölge muhafazası sağlanabiliyor.
ŞAHİN: Döner kanatlı, sabit kanatlı yahut çırpan kanatlı olmak üzere her türlü küçük ve mikro İHA’yı hem radar hem de kendi elektro-optik sistemleri sayesinde algılayıp, amaç takibi yaparak imha etme yeteneğine sahip.
GÖKBERK: İHA’ların radar ve elektro-optik algılayıcılar ile arama, tespit, takibinin yapılabileceği; en az 5kW gücündeki Laser silahı kullanılarak tehditlerin fizikî imhasını, Kangal karıştırıcı alt sistemini kullanarak da karıştırma yaparak fonksiyonel imhasını gerçekleştiren bir silah sistemi olarak öne çıkıyor. GÖKBERK, tüm 6×6 lastik tekerlekli araç platformlarında kurulabiliyor. Öncelikli kullanım alanları; kara ve deniz platformları, güç santralleri, hava alanları, hudut karakolları, karargâh binaları ve konvoy geçiş güzergâhları olarak planlandı.
KORKUT: Hareketli ögeler ile mekanize birliklerin hava savunmasının aktif halde gerçekleştirilmesi emeliyle geliştirilmiş bir hava savunma sistemi. Hareket halinde atış yeteneğine sahip stabilize silah kulesi bulunuyor. Atış Denetim Radarı ve E/O algılayıcıları barındıran Entegre Takip Platformu ile hassas gaye takibi yapıyor. 35 mm KDC-02 tipi çift namlulu silah sistemi ile yüksek ateş gücü (1100 atım / dakika) özelliği bulunuyor.
GÜRZ: Hibrit Hava Savunma Sistemi. Çok alçak ve alçak irtifa hava tehditlerine karşı çoklu önleyici imkanı sunan yenilikçi bir hava ve füze savunma sistemi.
HİSAR AİLESİ: Hisar; askerî üs, liman, tesis ve birliklerin hava tehditlerinden korunması hedefi ile sabit ve döner kanatlı uçaklara, seyir füzelerine, havadan karaya atılan füzelere ve insansız hava araçlarına karşı kullanılan hava savunma füze ailesi. Hisar A, 10 artı kilometre menzili olan bir alçak irtifa füzesi. Hisar O ise 20 artı kilometre menzile sahip orta irtifa füzesi olarak tasarlandı.
SİPER: Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi. Stratejik tesislerin düşman taarruzlarına karşı uzun menzilde hava savunmasını sağlamakta, dağıtık mimariye, yakın ve uzak konuşlanma yeteneklerine, çoklu angajman ve ardışık ateşleme, şiddetli hava şartlarında misyon yapabilme, kara, hava, deniz ve demiryolu ile taşınma, çoklu taktik data link ile üst komuta denetim entegrasyonu, Radar Ağı İdare Sistemi (RADNET) ve Hava Kuvvetleri BilgiSistemi (HvBS) ile ilişki yeteneklerine sahip. Sistem, her biri 6 adet füze atabilen 8 adet FFS ile misyon yapacak. SİPER Blok I’in 70+ menzile sahip olması planlandı. SİPER II Blok sisteminin ise hareket yeteneklerinin artırılması ve 100+ menzile çıkarılması amaçlandı.